Tự kỷ nhẹ là thuật ngữ không chính thức thường được dùng để chỉ chẩn đoán rối loạn tự kỷ cấp độ 1. Người tự kỷ nhẹ cần ít sự hỗ trợ nhất và thường có khả năng che giấu các triệu chứng của mình. Vậy biểu hiện của trẻ khi bị tự kỷ nhẹ là gì? Cần chăm sóc trẻ bị tự kỷ như thế nào? Cùng theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi nhé.
Mục lục:
Tự kỷ nhẹ ở trẻ là gì?
Tự kỷ là một hội chứng khi trẻ gặp phải tình trạng khó khăn trong giao tiếp, tương tác với mọi người, khó kiểm soát được hành vi, cảm xúc, ngôn ngữ, từ đó trẻ trở nên tự thu mình và tác biệt với xã hội. Đa số chứng tự kỷ nhẹ sẽ khiến cha mẹ khó phát hiện ra, mà hiểu lầm đó là tính cách bất thường của trẻ khi sinh ra.
Nguyên nhân của chứng tự kỷ nhẹ ở trẻ có thể là do sự phát triển bất thường, không hài hòa của não bộ do các yếu tố gen gây ra, hoặc cũng có thể trong thời kỳ mang thai, thai phụ tiếp xúc với thuốc lá, rượu bia, các chất kích thích khác sẽ làm tăng nguy cơ tự kỷ ở trẻ. Ngoài ra, môi trường sống nhiều chất độc hại, gia đình thờ ơ không quan tâm, chịu đựng những cú sốc lớn về tinh thần cũng có thể gây ra tự kỷ.
Biểu hiện của trẻ bị tự kỷ nhẹ
Trẻ tự kỷ nhẹ có thể có nhiều hành vi điển hình. Khi các triệu chứng xuất hiện, chúng có thể nhẹ và dễ bị bỏ qua, hoặc được coi là những khác biệt đơn giản về tính cách hoặc tính khí.
- Không giao tiếp bằng mắt: Trẻ tự kỷ có vẻ rất nhút nhát và tránh nhìn mọi người khi nói hoặc được nói chuyện, điều này có thể diễn ra thường xuyên và liên tục.
- Tự tách biệt mình với xã hội: Đôi khi họ có vẻ như đang “ở trong thế giới của riêng mình” và dường như không nghe thấy những người đang nói chuyện với họ. Trẻ thường thích chơi một mình, chỉ thích dùng những đồ chơi thân thiết của mình, thích ở môi trường yên tĩnh, ghét sự nhộn nhịp, đông người,…
- Gắn liền với thói quen: Một thói quen kỳ lạ và cụ thể thường mang lại cảm giác an toàn chẳng hạn như đi từng bước, ngồi hay lắc lư, đi bằng các ngón chân, chạy vòng tròn, tự cắn mình, cào cấu bản thân, nhổ tóc hoặc đánh vào đầu mình,…. Bất kỳ thay đổi nào đối với thói quen này đều có thể khiến họ phản ứng theo cách đầy cảm xúc.
- Khả năng thích ứng kém với sự thay đổi: Bài tập hoặc nhiệm vụ ở lớp học phù hợp với lứa tuổi có thể không thành vấn đề, nhưng trẻ có thể gặp khó khăn khi thay đổi hoạt động hoặc thử những cách mới để làm điều gì đó.
- Khó nhìn thấy quan điểm của người khác: Trẻ tự kỷ có thể khó hiểu những gì người khác đang nghĩ hoặc cảm thấy. Việc điều chỉnh các tình huống xã hội khác nhau có thể trở thành thách thức với chứng. Trẻ tự kỷ có thể trở nên khó chịu trong các tình huống xã hội mới và không hiểu các “quy tắc” cũng như kỳ vọng của xã hội.
- Khó khăn trong việc phát triển và duy trì các mối quan hệ: Trẻ tự kỷ thường phải vật lộn với trò chơi giàu trí tưởng tượng, kết bạn hoặc chia sẻ sở thích.
- Lặp đi lặp lại cùng một hành động, hoặc lời nói: Trẻ tự kỷ có thể xếp các đồ vật hoặc thực hiện các hoạt động khác lặp đi lặp lại nhiều lần, ngay cả khi không có lý do rõ ràng để làm như vậy.
- Phạm vi sở thích hạn chế, nhưng kiến thức chuyên sâu: Một đứa trẻ tự kỷ có thể chỉ quan tâm đến một số thứ, nhưng chúng sẽ biết mọi thứ cần biết về chúng. Ví dụ chúng thích học toán thì sẽ tự tìm hiểu về môn học này một cách sâu nhất, và cực kỳ giỏi về môn học đó. Ngoài ra một số trẻ còn có khả năng đặc biệt hơn so với những đứa trẻ cùng tuổi như đọc số, bảng chữ cái từ sớm, ghi nhớ số điện thoại, quốc kỳ của các quốc gia trên thế giới, làm các phép tính nhanh, nhớ mọi vị trí đồ vật trong nhà,…
- Cực kỳ nhạy cảm hoặc thờ ơ với các cảm giác: Một người mắc chứng tự kỷ có thể cực kỳ nhạy cảm (phản ứng thái quá) với cảm giác của vật chất trên da của họ, không thể chịu được tiếng ồn lớn hoặc có phản ứng mạnh mẽ với các trải nghiệm giác quan khác. Những trẻ khác có thể không nhận thấy những thay đổi về cảm giác (tăng động), chẳng hạn như quá nóng hoặc quá lạnh.
Cách chăm sóc trẻ bị tự kỷ nhẹ tại nhà
Để chăm sóc tốt trẻ tự kỷ, cha mẹ cần tìm hiểu điều gì kích hoạt các hành vi thách thức hoặc gây rối của trẻ và điều gì tạo ra phản ứng tích cực. Con bạn thấy căng thẳng hay sợ hãi điều gì? Hay thứ gì khiến chúng không thoải mái hoặc thích thú? Nếu bạn hiểu điều gì ảnh hưởng đến con mình, bạn sẽ giải quyết vấn đề tốt hơn và ngăn ngừa hoặc điều chỉnh các tình huống gây khó khăn.
Nhất quán trong cách tương tác với trẻ
Trẻ bị tự kỷ nhẹ gặp khó khăn trong việc áp dụng những gì chúng đã học được trong một môi trường nhất định cho những người khác tại môi trường khác, kể cả ở nhà. Ví dụ, con bạn có thể sử dụng ngôn ngữ ký hiệu ở trường để giao tiếp, nhưng không bao giờ nghĩ đến việc làm như vậy ở nhà. Tạo sự nhất quán trong môi trường của con bạn là cách tốt nhất để củng cố việc học.
Trẻ tự kỷ có xu hướng làm tốt nhất khi chúng có lịch trình hoặc thói quen có cấu trúc chặt chẽ. Vì vậy cần lập thời gian biểu cho con bạn, với thời gian cố định cho các bữa ăn, liệu pháp, giờ đi học và giờ đi ngủ. Cố gắng giữ cho sự gián đoạn đối với thói quen này ở mức tối thiểu.
Thưởng cho hành vi tốt
Sự củng cố tích cực có thể đi một chặng đường dài với trẻ mắc tự kỷ nhẹ, vì vậy hãy cố gắng khuyến khích chúng làm điều gì đó tốt. Khen ngợi chúng khi chúng hành động phù hợp hoặc học được một kỹ năng mới. Ngoài ra, hãy tìm những cách khác để thưởng cho chúng vì hành vi tốt, chẳng hạn như tặng cho chúng một nhãn dán hoặc tặng những món đồ chơi yêu thích.
Tạo một khu vực an toàn gia đình
Tạo ra một không gian riêng tư trong nhà của bạn, đây sẽ là nơi chúng có thể thư giãn, cảm thấy yên tâm và an toàn. Điều này sẽ liên quan đến việc tổ chức và thiết lập ranh giới theo cách mà con bạn có thể hiểu được. Các tín hiệu trực quan có thể hữu ích (băng màu đánh dấu những khu vực bị cấm, dán nhãn các vật dụng trong nhà bằng hình ảnh). Bạn cũng có thể cần phải đảm bảo an toàn cho ngôi nhà, đặc biệt nếu con bạn dễ nổi cơn thịnh nộ hoặc các hành vi tự gây thương tích khác.
Tìm kiếm tín hiệu phi ngôn ngữ
Nếu tinh ý và nhận biết, bạn có thể học cách nhận ra những tín hiệu phi ngôn ngữ mà trẻ tự kỷ sử dụng để giao tiếp. Hãy chú ý đến loại âm thanh chúng tạo ra, nét mặt và cử chỉ chúng sử dụng khi mệt, đói hoặc muốn thứ gì đó.
Tìm ra động lực đằng sau cơn giận dữ
Việc cảm thấy khó chịu khi bị hiểu lầm hoặc bị phớt lờ là điều tự nhiên và trẻ mắc chứng tự kỷ cũng vậy. Khi trẻ tự kỷ hành động, thường là do bạn không nhận ra các tín hiệu phi ngôn ngữ của chúng. Nổi cơn thịnh nộ là cách trẻ thể hiện sự thất vọng và thu hút sự chú ý của cha mẹ. Cho nên cha mẹ cần tránh quát mắng trẻ khi chúng tỏ ra cáu gắt thay vì thế hãy khuyên răn và tìm hiểu nguyên nhân gây nên tình trạng đó của trẻ.
Dành thời gian tạo niềm vui cho trẻ
Một đứa trẻ đương đầu với tự kỷ vẫn là một đứa trẻ. Đối với cả trẻ tự kỷ và cha mẹ của chúng, cuộc sống cần sự quan tâm hơn là trị liệu.Cho nên cha mẹ nên tìm ra những cách để vui chơi cùng nhau bằng cách nghĩ về những điều khiến con bạn cười, và thoát ra khỏi vỏ bọc của mình. Con bạn có thể sẽ thích những hoạt động này nhất nếu chúng không có cảm giác mình đang phải thực hành việc trị liệu. Vui chơi là một phần thiết yếu trong quá trình học tập của tất cả trẻ em và không nên khiến chúng cảm thấy giống như đang bị bắt ép làm một việc gì đó.
Hãy chú ý đến sự nhạy cảm của các giác quan của con bạn. Nhiều trẻ mắc tự kỷ quá nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh, xúc giác, vị và mùi. Một số trẻ tự kỷ “kém nhạy cảm” với các kích thích giác quan. Tìm ra những điểm tham quan, âm thanh, mùi, chuyển động và cảm giác xúc giác kích hoạt hành vi “xấu” hoặc gây rối của con bạn hoặc điều gì tạo ra phản ứng tích cực. Nếu bạn hiểu điều gì ảnh hưởng đến con mình, bạn sẽ giải quyết vấn đề tốt hơn, ngăn ngừa các tình huống gây khó khăn và tạo ra những trải nghiệm thành công.
Xây dựng chế độ ăn uống dinh dưỡng cho trẻ bị tự kỷ nhẹ
Cha mẹ có thể tìm hiểu về những vitamin và dưỡng chất có lợi cho việc phát triển trí não của trẻ một cách tự nhiên nhất. Chẳng hạn như bổ sung đầy đủ thực phẩm giàu omega 3 cho trẻ qua các thực phẩm như cá hồi, cá ngừ, súp lơ, rau bina, cải xoăn, cải bó xôi,…Bên cạnh đó bổ sung một số các loại vitamin như E, D, B6, kẽm,…những vitamin và khoáng chất này rất tốt trong việc giảm căng thẳng, bảo vệ hệ thần kinh, tăng khả năng miễn dịch, cải thiện trí nhớ, bảo vệ não bộ khỏi những tác động xấu.
Ngoài ra, cha mẹ cũng cần hạn chế cho trẻ ăn những thực phẩm chế biến nhanh, đồ uống có gas. Vì nó có thể cản trở sự phát triển của não bộ, làm trẻ khó ngủ, và gia tăng các triệu chứng của tự kỷ.
Tạm kết
Vừa rồi là những dấu hiệu về bệnh tự kỷ nhẹ ở trẻ. Mong rằng cha mẹ có thể tham khảo để phát hiện ra sớm tình trạng của trẻ và từ đó có biện pháp khắc phục kịp thời. Trẻ bị tự kỷ dù nhẹ nhưng rất cần sự quan tâm và yêu thương từ gia đình, cho nên cha mẹ hãy tạo cảm giác an toàn khi ở bên cạnh con.