Liệu bạn đã hiểu hết về tế bào gốc trung mô?

Liệu bạn đã hiểu hết về tế bào gốc trung mô?

Tế bào gốc trong cơ thể làm việc như một hệ thống sửa chữa, tái tạo bằng cách phân chia thành các tế bào chuyên biệt để bổ sung, thay thế các tế bào già yếu, giảm chức năng hay mất chức năng. Công nghệ tế bào gốc ra đời mang lại những hy vọng lớn trong làm lành vết thương, sửa chữa các mô hay cơ quan hỏng, mở ra một chuyên ngành y khoa mới: y học tái tạo (Regenerative Medicine). Trong đó, tế bào gốc trung mô là loại tế bào gốc có tiềm năng ứng dụng lớn nhất trong y học tái tạo.

 

Tế bào gốc trung mô là gì?

“Trung mô” là thuật ngữ để chỉ mô liên kết thưa đang phát triển của phôi, chủ yếu bắt nguồn từ trung bì và tạo ra phần lớn các tế bào của mô liên kết ở cơ thể trưởng thành. Các tế bào gốc trung mô (Mesenchymal Stem Cell – MSC) là các tế bào đệm đa tiềm năng, có thể biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau của mô liên kết bao gồm nguyên bào xương, nguyên bào sụn, tế bào cơ, tế bào mỡ,…

 

Về mặt hình thái, các tế bào gốc trung mô có thân tế bào mỏng dài với một hạt nhân lớn. Giống như các loại tế bào gốc khác, MSC có khả năng tự tái tạo cao đồng thời duy trì tính đa năng. Do đó, các tế bào gốc trung mô có tiềm năng điều trị to lớn đối với việc sửa chữa mô. MSC đã được chứng minh là có khả năng phân biệt thành nhiều loại tế bào bao gồm adipocytes, chondrocytes, osteocytes và cardiomyocytes.

 

Tế bào gốc trung mô có thể biệt hóa thành nhiều loại mô khác nhau

 

Có thể thu nhận MSC từ đâu?

MSC có thể được thu nhận từ nhiều nguồn khác nhau như: tủy xương, mô mỡ, dây rốn trẻ sơ sinh, nhau thai, dịch ối, răng sữa, nội mạc tử cung,… Tủy xương là nguồn thu nhận MSC đầu tiên, và hiện nay vẫn được sử dụng nhiều nhất. MSC tủy xương được coi là nguồn tế bào tốt nhất và được lấy làm tiêu chuẩn để so sánh với MSC từ các nguồn khác.

 

Những MSC nguyên thủy nhất (tiềm năng biệt hóa cao nhất) lại được phân lập từ dây rốn (thạch rốn, máu cuống rốn) và nhau thai. Những nguyên liệu này bị coi là rác thải y tế và thường bị vứt bỏ, do đó dễ dàng thu thập, không cần thao tác trên bệnh nhân. Đồng thời MSC có thể được phân lập từ thạch rốn mà ít lẫn các loại tế bào khác, trong khi máu cuống rốn có thể đồng thời thu nhận cả MSC và tế bào gốc tạo máu.

 

Mô mỡ là nguồn thu nhận MSC dồi dào nhất do nó phân bố khắp nơi trong cơ thể, đồng thời có thể tự tái tạo. Người ta có thể dễ dàng thu nhận đủ số lượng MSC cần thiết mà không cần trải qua quá trình nuôi cấy. Nhờ số lượng tế bào rất lớn, MSC mô mỡ được sử dụng tự thân ngay sau khi phân lập, vì thế tránh được hiện tượng miễn dịch thải ghép. 

 

Các nguồn khác thường thu được số lượng MSC hạn chế nên thường chỉ sử dụng trong nghiên cứu tế bào, khó có thể ứng dụng vào trị liệu.

 

Tiêu chuẩn xác định MSC

Khi được tách ra khỏi cơ thể, MSC thường lẫn nhiều loại tế bào khác mà không thể phân biệt bằng mắt thường. Để xác định MSC, Hiệp hội Quốc tế về Liệu pháp Tế bào đã đề xuất một bộ tiêu chuẩn cho loại tế bào này, bao gồm các điểm chính:

 

  • Thể hiện đặc điểm kết dính trong điều kiện nuôi cấy thông thường và có hình thái nguyên bào sợi (tế bào dài và mỏng, thuôn nhọn hai đầu, có một nhân tròn lớn chứa một hạch nhân,…)
  • Có thể biệt hóa thành các loại tế bào thuộc mô liên kết (mỡ, cơ, xương, sụn,…)
  • Biểu hiện một số loại kháng nguyên bề mặt như CD73, CD90, CD105 (ngoài ra biểu hiện một số kháng nguyên khác như CD29, CD44, CD140b, CD146,… tùy theo nguồn phân lập), không biểu hiện các kháng nguyên CD11b, CD14, CD19, CD34, CD45, CD79a, HLA-DR.

 

Xác định MSC bằng các kháng nguyên bề mặt

 

Trong các tiêu chuẩn nhận biết MSC, việc nuôi cấy, biệt hóa MSC đòi hỏi thời gian dài và chi phí cao, trong khi đó sử dụng các marker bề mặt là phương pháp nhanh chóng, thuận tiện và đặc hiệu nhất để xác định MSC. Việc xác định MSC thông qua các kháng nguyên bề mặt cần được thực hiện thông qua ít nhất 3 chỉ thị dương tính (CD73, CD90, CD105) và ít nhất 2 chỉ thị âm tính để tránh nhầm lẫn với một số loại tế bào khác (do mỗi loại kháng nguyên bề mặt thường được biểu hiện ở nhiều loại tế bào khác nhau). Cần lưu ý rằng ở Việt Nam, khi nói “tế bào gốc” người ta thường nhắc đến tế bào gốc tạo máu là loại tế bào dương tính với CD34, nên thường hiểu tế bào gốc dương tính với CD34. Thực ra ngoài tế bào gốc tạo máu, hầu hết các loại tế bào gốc (trong đó có MSC) đều âm tính với CD34.

 

Có thể nói rằng phần lớn các dạng dịch vụ tế bào gốc trên thị trường hiện nay sử dụng MSC. Bên cạnh đó, số lượng các thử nghiệm lâm sàng với MSC đang tăng mạnh những năm gần đây (850 thử nghiệm tại thời điểm hiện tại). Danh sách các căn bệnh được thử nghiệm với MSC ngày càng tăng lên, từ tiểu đường, tim mạch, thấp khớp, COPD, tự kỉ,… và cả trong làm đẹp.

 

MSC nói riêng và cơ chế tế bào gốc nói chung được coi là sẽ đem đến những hiệu quả đầy tích cực trong lĩnh vực y tế hiện nay cũng như trong tương lai không xa. Doctor B&H sẽ luôn đồng hành cùng quý khách hàng trong hành trình làm đẹp và chăm sóc sức khỏe.

 

Địa chỉ: Daeha Center Building, 360 Kim Mã, Ngọc Khánh, Ba Đình, Hà Nội 

Văn phòng: (024)66666059 

Hotline: 0868006611 

Email: info@doctorbh.vn  

Website: doctorbh.vn

Facebook Twitter Google-plus Instagram